به طور کلی بدهی ها در حسابداری نشان دهنده تعهدات مالی شرکت است و در صورتیکه به موقع پرداخت نشوند،میتوانند به مشکلات مالی برای شرکت منجر شوند. برای مدیریت صحیح بدهی ها،معمولا شرکت ها از سیستمی استفاده میکنند که به ثبت،پیگیری و پرداخت بدهی ها کمک میکند.
مفهوم بدهی چیست:
بدهی:عبارت است از حقوق مالی اشخاصی غیر از مالک نسبت به دارایی های یک واحد اقتصادی
بدهی در حسابداری تعهداتی هستند که یک موسسه نسبت به اشخاص و موسسات حسابداری دیگر دارد، که هنوز تکمیل یا پرداخت نشده است و باید با پرداخت پول و یا تحویل کالا یا انجام خدمات ها یا انتقال سایر اقلام دارایی تسویه شوند.
از عملکرد معاملات و رویداد های گذشته می باشد، که یک شخص یا شرکت را بدهکار می کند. بدهی در ترازنامه بر اساس تاریخ سررسید طبقه بندی و گزارش میشوند. بدهی ها باتوجه به سررسید آنها به دو دسته کلی تقسیم میشوند که در قسمت بعدی مشاهده خواهید کرد.
انواع بدهی ها:
1- بدهی جاری: بدهی های جاری یا current debtبدهی ای هستند که سررسید آنها در همان دوره مالی که در واقع بدهی های کوتاه مدت شرکت میباشد است.
بدهی ای که طی چرخه عملیات عادی واحد تجاری یا یکسال از تاریخ ترازنامه، یعنی هر کدام که طولانی تر باشد پرداخت و تسویه میشود. آنها تعهداتی هستند که انتظار می روند حداکثر طی یکسال از محل دارایی های جاری یا ایجاد بدهی جاری دیگر تسویه یا بازپرداخت شوند.
مفهوم کامل تری از آن اشاره دارد به بدهی ای که موعد پرداختش یک سال یا کمتر باشد و از محل دارایی های جاری قابل پرداخت باشد، که از متداول ترین بدهی های جاری،اسناد پرداختنی و حساب های پرداختنی را می توان نام برد.
بدهی های جاری نقش حیاتی در تحلیل و ارزیابی موقعیت مالی یک شرکت یا یک فرد دارند.اگر بدهی های جاری بسیار زیاد و نسبت به دارایی های جاری بیشتر باشد،این میتواند نشان دهنده مشکلات مالی و دشواری در پرداخت تعهدات مالی باشد.
• حساب ها و اسناد پرداختنی تجاری:
آن دسته از حساب ها و اسناد پرداختنی که مربوط به واحد تجاری است(بدهی ای که ناشی از عملکرد اصلی واحد تجاری باشد)
• سایر حساب ها و اسناد پرداختنی:
هر بدهی جاری که در دسته ای از بدهی های تجاری قرار نگیرد در طبقه سایر بدهی گذاشته میشود.
• پیش دریافتها:
زمانی پیش از اینکه کالا و خدمات به مشتری ارائه شود وجهی دریافت شود،آن اقلام پیش دریافت شناسایی میشود.
• ذخیره مالیات:
پایان هر سال آتی آن مالیات بر درآمد اشخاصی حقیقی و حقوقی محاسبه میشود.
2- بدهی غیر جاری: بدهی های غیر جاری یا noncurrent debt که زمان پرداختشان بیشتر از یکسال مالی باشد یا برای پرداخت آنها به دوره زمانی بیشتر از یکسال نیاز است و تعهدی که انتظار میرود بعد از یکسال هر کدام که طولانی تر است تسویه شوند
مانند( اوراق مشارکت پرداختنی بلند مدت.) این بدهی به عنوان یک بخش از سرمایه یا منابع مالی طولانی مدت شناخته میشوند و در تحلیل و ارزیابی موقعیت مالی یک شرکت یا فرد مهم است. تفکیک بدهی با توجه به مدت زمان سررسید آنها اهمیت به خصوصی برای صاحبان مجموعه دارد، چرا که همه آن هارا نسبت به زمان پرداخت بدهی غیر جاری باخبر میکند. بدهی های غیر جاری نقش مهمی در ساختار مالی و قابلیت پرداخت بلند مدت یک شرکت یا فرد دارند و می تواند نشان دهنده قدرت و پایداری مالی آنها باشند.
• اوراق قرضه پرداختنی:
بعضی مواقع توسط شرکت ها به افراد فروخته میشود تا بتواند آینده خود را تامین کند، قراردادی است که به موجب آن شرکت این اسناد را ارائه می دهد.
• یادداشت های پرداختنی:
اسناد تجاری که از طرف یک سازمان به واسطه ی دریافت و خدمات کالا اجرا میشود که یک قرارداد بلند مدت است.
• پیش پرداخت ها:
پیش پرداخت ها متفاوت تر از بدهی های دیگر است زیرا قرض گرفتن مستقیم را شامل نمیشود.زمانی که یک خریدار هزینه کالا را به سازمان پرداخت میکند و کالا را دریافت نکرده است که آن سازمان باید مجبور باشد میزان بدهی را دقیق و کامل تعیین کند.
3- بدهی احتمالی: بدهی هایی احتمالی یا contingent debt بدهی ای هستند که احتمال پرداختشان وجود دارد.
در واقع،بدهی احتمالی به بدهی هایی اشاره دارد که ممکن است در آینده واقع شوند ولی هنوز به صورت قطعی تعیین نشده اند.به عبارت دیگر،بدهی های احتمالی ممکن است بر اثر شرایط مالی،قراردادها یا تغییراتی که ممکن است رخ دهد،به وجود بیایند.
از بدهی های احتمالی شامل وام هایی است که احتمال پرداخت ناقص دارند،بدهی هایی که در جریان بررسی قضایی هستند. بدهی ای که در نتیجه تعلیق پرداخت یا تغییر قوانین مالی رخ دهند و همچنین بدهی هایی که به علت تغییرات در شرایط اقتصادی و تجاری وجود دارد.
• بدهی مالیاتی:
این نوع بدهی زمانی به جریان آیند که پرداخت مالیات به دستگاه مالیاتی تعهد شده ولی هنوز پرداخت نشده.
• بدهی عمومی:
این بدهی به بدهی های دولتی یا بخش عمومی اشاره دارندکه میتواند از طریق صندوق های پس انداز یا اوراق قرضه دولتی تامین شود.
• بدهی اعتباری:
این بدهی به میزان وام های بانکی یا اعتباراتی اشاره دارند که در آینده باید بازپرداخت شود(وام های شخصی،وام های مسکن،وام های تجاری)
• بدهی قرضه الحسنه:
به بدهی ای اشاره دارد که در قالب وام های بدون سود از سوی افراد یا سازمان های غیر انتفاعی به عنوان کمک به افراد یا گروه های ضعیف تر ایجاد میشوند.
تفاوت بدهی جاری و غیر جاری و احتمالی:
همانطور که در قسمت های بالا شرح دادیم تفاوت اصلی بین بدهی جاری و غیر جاری در زمان پرداخت آنها است، که بدهی جاری در یک سال مالی قابل پرداخت هستند و بدهی غیر جاری در دوره زمانی بیشتر از یکسال مالی پرداخت میشوند
و اما همچنین بدهی احتمالی به بدهی ای اطلاق میشوند که وجودشان به علت وقوع یک رویداد در آینده، وابسته به شرایط عدم قطعیت است.این بدهی براساس تخمین ها و احتمالات محاسبه میشوند.
این تفاوت در ارزیابی نقدینگی و پایداری مالی سازمان و نیز برای اهداف گزارشگری مالی بسیار مهم است،تا به ما کمک کند که آن را بتوانیم بهتر بفهمیم که چه میزان بدهی سازمان قابل پرداخت در آینده نزدیک است و چه بدهی ای نیاز به پرداخت در مدت طولانی تری دارند.
در ادامه به صورت جزعی تر آن را بررسی میکنیم:
• تحلیل وضعیت مالی:
تفاوت بین بدهی جاری و غیر جاری به ما کمک میکند تا بتوانیم وضعیت مالی را بهتر ارزیابی کنیم.بدهی جاری در یک دوره زمانی کوتاه تسویه میشوند،نشان دهنده ی توانایی سازمان در پرداخت بدهی است.بدهی غیر جاری که در مدت طولانی تری تسویه میشوند،نشان دهنده ی نیاز به برنامه ریزی و مدیریت مالی است.
• تاثیر برنقدینگی:
بدهی جاری به طور مستقیم بر نقدینگی سازمان تاثیر میگذارند.زیرا این بدهی ها باید در طی یک دوره ی زمانی کوتاه پرداخت شوند و ممکن است به نیاز های نقدی سازمان تاثیر داشته باشند.بدهی غیر جاری به طور کلی تاثیر بر نقدینگی سازمان کمتری دارند،زیرا زمان تسویه آنها بیشتر است.
• تاثیر بر اعتبار سازمان:
بدهی جاری و غیر جاری می توانند تاثیر مستقیمی بر اعتبار سازمان داشته باشند.بدهی های بیشمار و بزرگ جاری میتوانند نشان دهنده مشکلاتی در تسویه بدهی و عدم توانایی سازمان در پرداخت آنها باشند و بر اعتبار سازمان تاثیر منفی داشته باشند.بدهی غیر جاری که در طولانی ترین دوره های زمانی تسویه میشوند،نیز نشان دهنده ی خطراتی در طولانی مدت برای سازمان می باشد.
با توجه به این اهمیت ها،تحلیل و مدیریت بدهی های جاری و غیر جاری برای هر سازمان بسیار حیاتی است.
سخن پایانی:
بدهی جاری و غیرجاری معمولا به وضعیت مالی یک شرکت یا سازمان اشاره دارد.بدهی های جاری شامل بدهی ای هستند که در مدت کوتاه تر از یکسال باید پرداخت شوند،مانند وام های بانکی یا پرداخت های تامین کنندگان.
از طرف دیگر،بدهی غیر جاری شامل مواردی میشوند که در مدت زمان پرداخت آنها بیشتر از یکسال است و بدهی های احتمالی اگر به واقعیت بپیوندد،
باید در دوره مالی بعدی به عنوان بدهی جاری در نظر گرفته شود.در غیر این صورت،بدهی های احتمالی می توانند برای سال های آینده به عنوان بدهی غیر جاری در نظر گرفته شوند.
در نتیجه،بستگی به وضعیت مالی و مدیریت مالی هرشرکت یا سازمان دارد و مدیریت صحیح بدهی های احتمالی به داشتن ارزش کافی در برنامه ریزی مالی شرکت ها و شفافیت در گزارشگری مالی کمک میکند.
